Perspektif Sains Terhadap “Sixth Sense” Antara Intuisi dan Halusinasi

 Perspektif Sains Terhadap “Sixth Sense” Antara Intuisi dan Halusinasi

Abstrak

Fenomena “sixth sense” atau deria keenam sering dikaitkan dengan keupayaan merasakan atau mengetahui sesuatu tanpa penggunaan pancaindera tradisional. Walaupun banyak masyarakat mengaitkannya dengan kuasa luar biasa atau paranormal, kajian saintifik menunjukkan bahawa fenomena ini dapat dijelaskan melalui proses intuisi, pemprosesan bawah sedar, dan penafsiran maklumat oleh otak. Artikel ini membandingkan perspektif sains terhadap “sixth sense” dengan fenomena halusinasi, merumuskan bahawa kebanyakan pengalaman ini berpunca daripada mekanisme neuropsikologi yang boleh diuji, bukannya kuasa ghaib.

1. Pengenalan

Sejak berabad-abad, konsep “sixth sense” telah menjadi sebahagian daripada cerita rakyat, kepercayaan mistik, dan kajian parapsikologi. Istilah ini lazimnya merujuk kepada extrasensory perception (ESP) seperti telepati, ramalan masa depan, atau keupayaan melihat sesuatu di luar kemampuan normal manusia. Namun, dalam perspektif sains, konsep ini tidak disokong oleh bukti empirik yang kukuh dan sering digolongkan sebagai pseudoscience (Wikipedia, 2025).

2. Intuisi sebagai Penjelasan Saintifik

Kajian psikologi moden melihat “sixth sense” sebagai manifestasi intuisi. Menurut Joel Pearson dari University of New South Wales, intuisi ialah penggunaan maklumat bawah sedar yang diperoleh daripada pengalaman lalu untuk membuat keputusan dengan lebih cepat dan tepat (The Guardian, 2024).
Otak manusia memproses isyarat halus daripada persekitaran—seperti nada suara, bahasa tubuh, dan perubahan cahaya—yang sering tidak disedari secara sedar. Proses ini menghasilkan “rasa” atau gerak hati yang seakan-akan ramalan tepat.

3. Bukti Eksperimen

Kajian menggunakan flicker paradigm menunjukkan bahawa peserta dapat mengesan perubahan dalam imej tanpa dapat mengenal pasti perubahannya secara sedar. Ini membuktikan bahawa pemprosesan maklumat boleh berlaku di luar kesedaran penuh (Wired, 2023).

4. Perspektif Neurologi dan Evolusi

Ahli fisiologi Charles Richet (1905) mencadangkan bahawa “sixth sense” mungkin merupakan keupayaan mengesan rangsangan halus di luar pancaindera biasa, tanpa kaitan dengan roh atau unsur ghaib (Wikipedia, Charles Richet).
Ahli neurosains Anil Seth pula menyatakan bahawa realiti yang kita alami adalah “halusinasi terkawal”—otak sentiasa meramal keadaan dunia berdasarkan model dalaman dan menggabungkannya dengan isyarat sensori (The Guardian, 2025).

5. Halusinasi dan Persepsi Salah

Halusinasi adalah persepsi terhadap sesuatu tanpa rangsangan sebenar, seperti mendengar suara atau melihat bayangan yang tidak wujud. Fenomena ini sering berlaku akibat tekanan mental, keletihan melampau, gangguan tidur, atau pengambilan bahan psikoaktif (Psychology Today, 2012).
Walaupun sesetengah orang menyamakan “sixth sense” dengan pengalaman halusinasi, dari sudut sains ia adalah dua perkara berbeza: intuisi masih berasaskan maklumat nyata yang diproses secara bawah sedar, manakala halusinasi tidak mempunyai asas rangsangan sebenar.

6. Perbandingan Fenomena

Fenomena	Penjelasan Saintifik	Status Saintifik
Intuisi (“Sixth Sense”)	Pemprosesan bawah sedar terhadap petunjuk halus dari persekitaran dan pengalaman lalu	Disokong bukti psikologi & neurosains
ESP / Paranormal	Dakwaan persepsi di luar deria biasa tanpa asas biologi	Tiada bukti empirikal kukuh
Halusinasi	Persepsi tanpa rangsangan sebenar, hasil gangguan otak atau minda	Fenomena neurologi dikenali

7. Kesimpulan

Daripada perspektif sains, “sixth sense” yang dialami ramai bukanlah bukti kewujudan kuasa paranormal, sebaliknya ia adalah bentuk intuisi hasil daripada pemprosesan maklumat yang berlaku secara automatik di otak. Halusinasi pula merupakan fenomena yang berbeza dan berpunca daripada faktor neurologi atau psikologi. Kajian lanjut dalam bidang neurosains dapat memperincikan lagi had kemampuan intuisi manusia dan mengasingkannya daripada persepsi salah.

Rujukan

1. Wikipedia. Extrasensory Perception. https://en.wikipedia.org/wiki/Extrasensory_perception
2. The Guardian. Go With Your Gut: The Science and Psychology Behind Intuition. 2024. https://www.theguardian.com/science/2024/feb/18/go-with-your-gut-the-science-and-psychology-behind-our-sense-of-intuition
3. Wired. The Truth About the Sixth Sense. 2023. https://www.wired.com/story/sixth-sense
4. Wikipedia. Charles Richet. https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Richet
5. The Guardian. The Big Idea: How Do Our Brains Know What’s Real? 2025. https://www.theguardian.com/books/2025/feb/10/the-big-idea-how-do-our-brains-know-whats-real
6. Psychology Today. Your Sixth Sense. 2012. https://www.psychologytoday.com/us/articles/201207/your-sixth-sense